Eric Ditmarsch
|
13 februari 1945 Friendly fire Meijers opende dus het vuur, maar terwijl hij de vuurknop ingedrukt heeft maakt Ditmarsch onverwachts een zodanige manoeuvre dat zijn toestel half door de baan van Meijers’ mitrailleurs vliegt. Zijn staart wordt eraf geschoten, net als een stuk van een vleugel.
|
De Spitfire is nu onbestuurbaar en vliegt te laag om de parachute nog te kunnen gebruiken. Het toestel komt aan de andere kant van de A44 neer in een sloot in de Elsgeester polder, op de grens van Oegstgeest en Voorhout. Door de klap komt de zware twaalf-cilindermotor los van het toestel en belandt 30 meter verderop verticaal in de volgende sloot. Ditmarsch wordt uit de restanten van de Spitfire geslingerd – een voet blijft achter – en komt naast de sloot terecht. Meijers komt terug en vliegt laag over, kennelijk in de hoop dat Ditmarsch er goed uit is gekomen. Begrafenis
|
|
Nog een gekwetste Wat was er precies gebeurd? De jeugdige A. Post, of een van zijn vriendjes, schrijft in zijn verslag: ‘Bij een […] beschieting op de Rijksweg door 2 vliegtuigen (jagers?) schoot het achterste vliegtuig te vroeg, waarbij het voorste explodeerde. De brokstukken vlogen links en rechts de polder in. Wij, een groep jongens uit de Indische Buurt, gingen op zoek naar alles wat er te vinden zou zijn.’ Joop Warmenhoven uit Voorhout heeft enige tijd na de crash een deel van een propellerblad afgebroken en mee naar huis genomen. Hij heeft erop geschreven: ’12 Februari 1945 elkaar in de lucht beschoten’. De datering is weliswaar niet helemaal juist, maar de tekst is duidelijk. In de afgeschoten staart van de Spitfire zijn 108 kogelgaten geteld. Hij is dus beschoten; andere vliegtuigen zijn door niemand waargenomen, evenmin als luchtafweergeschut. In het desbetreffende Duitse legerrapport van 18 februari 1945 is vermeld: ‘Am 14.2.45 um o9.45 Uhr Abschuss einer Spitfire durch engl. Jäger 3 km W. Oestgeest, 3 km N. Leiden. Kennzeichen: 3W Kok.A. Flz.95% Bruch, Flz.F. tot.’ Ook hier een onjuiste datering maar een duidelijke tekst. Het genoemde kenteken is dat van de Spitfire van Ditmarsch. Ondanks al het vorenstaande is het aan de zijde van het squadron onduidelijk, en ook onduidelijk gebleven, wat er precies is gebeurd. Het Operations Record Book vermeldt: ‘F/O DITMARSCH reported missing, and was last seen diving on MET.’ Dit laatste staat voor Moving Enemy Truck. Daarna blijft het stil, behalve op het kerkhof bij het Groene Kerkje. Hier komt in het najaar van 1945 een Engelse RAF-officier met een sergeant, beiden van de Missing Research and Enquiry Service, met de hulp van een aantal Duitse krijgsgevangenen onderzoeken welke Engelsen en geallieerden hier precies begraven zijn. Op 6 februari 1946 stelt hij definitief vast dat er zeventien soldaten liggen – sommige slechts gedeeltelijk –, onder wie Eric Ditmarsch. Op basis hiervan maakt een ambtenaar van de Burgerlijke Stand op 27 augustus 1946 diens overlijdensakte op. Niettemin horen zijn ouders, na een verzoek om informatie, de dato 11 september 1946 van de Minister van Marine: ‘Sedert 13 Februari 1945 werd nimmer iets naders omtrent zijn lot vernomen. In verband hiermede en met den inmiddels verstreken tijd moet helaas worden aangenomen, dat hij bij bovengenoemde aanval het leven heeft verloren.’ Verwarring alom dus. Deze is veroorzaakt door Lou Meijers, de Spitfire-piloot die het incident heeft overleefd. Hij heeft in de zomer van 1989 in een telefoongesprek met Dick Breedijk een stuk uit zijn dagboekaantekeningen van 13 februari 1945 voorgelezen: “Ik start in het toestel H om 9.15 uur, we zetten direct koers naar zee, en we gaan langs de kust naar Den Haag. Na Den Haag gaan we boven land vliegen, evenwijdig aan de kust. Bij Valkenburg worden we door FLAK [= Flieger Abwehr Kanonen] beschoten. Ik ga hoger vliegen. Ditmarsch duikt opzij. Hij crasht iets ten noorden van Oegstgeest, wat er precies gebeurd is weet ik niet.’ Als Breedijk zegt dat een vliegtuig op een auto heeft geschoten, antwoordt Meijers: “Dat moet Ditmarsch dan gedaan hebben, want ik heb daar in het geheel niet geschoten, ik ben weggedraaid en richting Utrecht gevlogen en heb een aanval gedaan op een FLAKtrein, maar het vuur was te hevig, ik ben om 10.30 uur geland.” Uit alles blijkt dat het verhaal van Meijers niet juist kan zijn. Ditmarsch is door ‘friendly fire’ om het leven gekomen, ander vuur was er niet en er was zonder twijfel een tweede geallieerd vliegtuig. Dit betekent niet per se dat Meijers bewust onwaarheid sprak. Het gebeuren kan zodanig traumatisch zijn geweest dat het uit zijn geheugen is gewist. Het is immers voor een ervaren vlieger en schutter als Meijers niet niets, een collega met grote snelheid voor de loop krijgen terwijl je met je rechter duim de vuurknop op de stuurknuppel hebt ingedrukt, waarbij je het vliegtuig geconcentreerd op je doel moet blijven richten maar ook moet zorgen dat je op tijd weer omhoog komt om niet zelf te pletter te vallen. Een fractie van een seconde is dan nog te lang. Je besefte dat je moest stoppen met vuren, maar dit lukte net niet op tijd; de twee mensen op het fietspad had hij ook niet tijdig gezien. Hij heeft waarschijnlijk nog wel geprobeerd iets te doen: het Duitse voertuig is immers niet geraakt. |
Piloten van 322 (Dutch) Squadron RAF, met Flying Officer Eric Ditmarch (midden, zonder stropdas) en Flight Luitenant Lou Meijers (linksonder). Aan de andere kant is het mogelijk dat Meijers zich ondanks alles toch een tikje schuldig voelde en dat hij voor de zekerheid het gebeuren maar glashard heeft ontkend, in de ongerechtvaardigde overtuiging dat niemand anders het gezien had. Of dat hij gewoon goed de pest in had dat hij, hoe je het ook wendt of keert, een leerling had neergeschoten en daar met niemand over wilde praten. Andere redenen kunnen er ook zijn, we zullen het nooit weten. De ontkenning maakt de gebeurtenis wel nog tragischer. Hoe dit allemaal ook zij, Ditmarsch wist dat hij in een dergelijk geval schuin achter zijn nummer 1 diende te blijven. Hij heeft dat niet gedaan. Of hij heeft niet opgemerkt dat Meijers hoger ging vliegen om vervolgens naar beneden te duiken om zo beter op het voertuig te kunnen richten, wat hij zelf ook had moeten doen als hij dacht dat hij alleen was. Het was onoplettendheid van Ditmarsch, of gesublimeerde verveling die zich uitte in waaghalzerij, of een gebrek aan ervaring, of nog iets anders, met de dood tot gevolg. Eric Ditmarsch Eric ontkomt aan het kamp doordat hij met ingang van 1 januari 1942 als dienstplichtige aantreedt bij de Koninklijke Marine, op de Marine Kazerne Goebeng in Soerabaja. Op 14 februari van dat jaar wordt hij als aspirant reserveofficier geplaatst op het Koninklijk Instituut voor de Marine, dat dan een nevenvestiging heeft in hetzelfde kazernecomplex. De oorlog ontgaat de aspiranten, voor zover het deelname daaraan betreft. Eind februari worden zij overgebracht naar de haven van Tjilatjap. Hier gaan zij met in totaal 700 terugtrekkende militairen, onder wie overlevenden van de Slag om de Javazee, aan boord van de ms Kota Baroe, een nog niet uitgeladen vrachtschip van de Rotterdamsche Lloyd – het is dan nog niet omgebouwd tot het troepentransportschip dat het later zal zijn.Via Colombo en Kaapstad en varen de evacuées naar Engeland, waar zij op 3 mei arriveren. Hier wordt de eenheid van Ditmarsch ondergebracht op landgoed Enys House, in de buurt van Falmouth. Op dit landgoed is het Koninklijk Instituut voor de Marine sinds medio 1940 gevestigd, nadat Den Helder moest worden verlaten. Op 12 februari 1943 wordt de matroos der 1e klasse Ditmarsch overgeplaatst naar Canada, waar hij de praktische opleiding tot Spitfire-piloot krijgt. Dit zal in Moose Jaw, Saskatchewan, zijn gebeurd. Aanvullende bronnen |
Embleem (squadron crest) van 322 (Dutch) Squadron RAD, met linksboven de handtekening van George R.I. (Koning George VI). Boven het Nederlandse motto zit papegaai Polly Grey.
Eric Ditmarsch in 1942 (foto: Nederlands Instituut voor Militaire Historie, objectnr. 2182-117-009, ingekleurd).
Grafzerk van Officier Vlieger Eric Ditmarsch. In de rij geallieerde grafstenen is dit de enige met de Nederlandse Leeuw.