Eerste Stolpersteine gelegd in Oegstgeest

Onder grote belangstelling zijn op 12 april op vier plaatsen in Oegstgeest Stolpersteine gelegd. Op elke steen staat in messing de naam gegraveerd van een slachtoffer van het nazi-régime. Ze worden in het wegdek gemetseld voor het adres waar het slachtoffer het laatst woonde. Het is een project van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig die vanaf 1996 in bijna heel Europa al 100.000 stenen legde. De omvang van het project maakt indruk, maar het werkelijk aantal slachtoffers in de Tweede Wereldoorlog nog meer; alleen al in Nederland werden 102.000 Joden vermoord en overleden 123.000 andere Nederlanders door oorlogshandelingen, honger, gebrek aan gezondheidszorg, executies en Arbeitseinsatz.
Belangstellenden, nabestaanden, burgemeester Emile Jaensch en oud-burgemeesters Sjoerd Scheenstra en Els Timmers verzamelden zich op 12 april in het gemeentehuis waar onderzoekster Cecile aan de Stegge, Leo Levie, lid van de Joodse gemeente Leiden en nabestaande Ida Cahen vertelden over het leven en het lot van enkele slachtoffers.

In elke gemeente waar voor het eerst een Stolpersteine wordt gelegd, verricht Gunter Demnig die handeling zelf. Na de bijeenkomst metselde hij naast de ingang van het gemeentehuis de eerste steen in ter nagedachtenis aan Elisa Alida Lioni-Goldschmidt. Bij het entreegebouw van Endegeest werden stenen gelegd voor Amalia Sophia Cahen, Levie Emanuel Fruitman, Maurits van Gelderen, Frouktje van Zand en Betje Rozevelt-de Vries. Het huidige gemeentehuis (Rhijngeest), Voorgeest en het kasteel Endegeest met bijbehorende paviljoens vormden vroeger psychiatrische ziekenhuis Endegeest. De zes slachtoffers werden er verpleegd. Zij werden gedeporteerd vanwege hun Joodse achtergrond. GGZ Rivierduinen financierde als rechtsopvolger de zes stenen. Leo Levie, zelf betrokken bij het leggen van Stolpersteine in Leiden, sprak een gebed voor de slachtoffers uit.

Aan de Frederik Hendriklaan 18 werd vervolgens een steen gelegd voor Aleida Maria Goudsmit-Cohen. Op een vrolijke foto zit ze met familieleden voor het huis, dat sindsdien weinig veranderd is. De foto is meegebracht door nabestaande Jetteke Bolten die met haar verhaal als het ware Aleida tot leven brengt. Bewoners uit de straat luisteren aandachtig. Als twee schoolklassen basisschoolleerlingen langs lopen, wordt hun aandacht getrokken. ‘Is er iemand dood?’, willen ze weten. Ze krijgen uitleg en verdringen zich om de steen te bekijken. ‘Wat is dat, Joods zijn?’, vraagt een meisje. Voor haar is er geen onderscheid. De kinderen zijn onder de indruk en geven massaal gehoor aan het verzoek om zwaaiend een denkbeeldige groet te brengen aan Aleida Goudsmit die hier ooit woonde.
Demnig metselt elke steen secuur, bijna teder, in het wegdek. Geconcentreerd en zwijgend verricht hij de handelingen die hij al zo vaak heeft verricht. Zijn gereedschap en materialen vervoert hij in een rode bus waarmee hij elke maand gedurende twee weken naar steeds andere plaatsen in Europa rijdt. De verhalen van de slachtoffers raken Demnig nog steeds ten diepste. Het went nooit. Tijdens het inmetselen is hij niet bezig met de vele belangstellenden die om hem heen staan. Zijn gedachten zijn alleen bij het slachtoffer. Zo ook bij de laatste twee slachtoffers voor wie hij een steen legt: Baruch Pinto en Rosalie Pinto-Juchenheim die in een pension aan de Warmonderweg 24 woonden.